Metoda integracji sensorycznej została stworzona przez amerykańską psycholog i terapeutę Jean Ayres w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Ayers wykazała praktyczne znaczenie trzech podstawowych, najwcześniej dojrzewających systemów zmysłowych w procesie prawidłowego rozwoju dziecka. Są to: system dotykowy, system czucia głębokiego, tak zwana propriocepcja – czucie własnego ciała, układ przedsionkowy zwany zmysłem równowagi. Mózg w każdej chwili naszego życia odbiera, segreguje i przetwarza bodźce zmysłowe, które docierają do niego z naszego ciała. Poszczególne zmysły współdziałają ze sobą podczas wykonywania złożonych zadań i ten proces stanowi podstawę ich integracji.
Tworzenie procesów integracji sensorycznej i ich doskonalenie odbywa się w pniu mózgu – części ośrodkowego układu nerwowego. Niedobór lub brak dopływu bodźców zakłócają tworzenie się prawidłowej integracji zmysłowej. U wielu dzieci nieprawidłowe reakcje, zachowania oraz trudności szkolne mogą być spowodowane właśnie zaburzeniami w integracji sensorycznej. Nierówne tempo rozwoju w zakresie powstawania poszczególnych umiejętności może wskazywać na obniżony proces integracji zmysłowej. Układ przedsionkowy i układ proprioceptywny umożliwiają odbieranie doznań związanych z ruchem i zmianami w ruchu. Wpływają na utrzymanie równowagi, świadomość przestrzeni, właściwe napięcie mięśniowe, koordynację i płynność ruchu. Od jego prawidłowego działania zależy kształtowanie się i rozwój funkcji ruchowych, czuciowych i poznawczych. Niedojrzałość układu przedsionkowego przejawia się charakterystycznymi zaburzeniami w funkcjonowaniu dziecka na co dzień oraz trudnościami w nauce. System propriocepcji odbiera informacje z mięśni, ścięgien i stawów. Prawidłowe działanie tego systemu wpływa na sprawne poruszanie się i wykonywanie czynności ruchowych bez konieczności kontroli wzrokowej. Pomaga budować schemat ciała i poczucie, gdzie znajdują się nasze części ciała i jak się poruszają. Układ dotykowy pomaga różnicować to, czego dotykamy i gdzie jesteśmy dotykani. Ma wpływ na poczucie bezpieczeństwa, równowagę emocjonalną, koncentrację uwagi i funkcje ruchowe. Odbieranie wrażeń dotykowych odbywa się za pomocą czucia powierzchniowego i różnicującego. Nieprawidłowości w zakresie odbierania i przetwarzania bodźców dotykowych to nadwrażliwość lub obronność dotykowa.
Terapia SI polega na aktywności i ćwiczeniach ruchowych stymulujących powyższe układy zmysłów. Do terapii wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt taki jak: podwieszane platformy, hamaki, deskorolki, równoważnie, a także materiały różnej faktury do stymulacji dotykowej, materiały do stymulacji wzrokowej, węchowej, smakowej itp. Terapeuta SI bazując na swoim doświadczeniu i wiedzy, dostosowuje trudność zadań i ćwiczeń do poziomu możliwości dziecka oraz jego samopoczucia. Głównym zadaniem terapii SI jest dostarczenie dziecku, podczas jego aktywności ruchowej, kontrolowanej przez terapeutę ilości bodźców sensorycznych, wywołujących w konsekwencji poprawę integracji bodźców docierających do dziecka z otoczenia, jak i jego ciała.
Terapia SI wykorzystywana jest w pracy z dziećmi:
• z zaburzeniami integracji sensorycznej (nadwrażliwością lub podwrażliwością np. dotykową, wzrokową, słuchową, przedsionkową, niepewnością grawitacyjną, nietolerancją ruchu, dyspraksją)
• z opóźnieniem i zaburzeniami rozwoju mowy
• ze specyficznymi trudnościami szkolnymi, takimi jak: dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia
• z opóźnieniem rozwoju psychoruchowego
• z ciąż wysokiego ryzyka, przedwcześnie urodzonymi lub znacznie po terminie, po pobytach na OIOM-ie Noworodkowym, po powikłanych porodach, urodzonymi przez cesarskie cięcie
• z niepełnosprawnością umysłową
• niedowidzącymi i niedosłyszącymi
• z ADHD, ADD
• z autyzmem
• z zespołem Downa, Aspergera, Reta, Williamsa, Turnera, Kinefertera
• z MPD (mózgowym porażeniem dziecięcym).